تفاوت مابین مفهوم متشاکی، متهم و مجرم

در این مقاله به تفاوت مابین مفهوم متشاکی، متهم و مجرم خواهیم پرداخت. از نظر قانونگذار میان فردی که مورد اتهامی ‌باشد، پیش از آنکه اتهام وارده به ایشان ثابت گردد و پس از آن تفاوت وجود دارد. به عبارت دیگر بار‌ها اصطلاحی همچون شاکی، متهم، مجرم و از این دست را شنیده ایم. بسیار نیز اتفاق افتاده که این الفاظ را در جایی که باید استعمال شود استفاده نکرده و هر یک را در جای دیگری به کار بردیم.

معرفی مجرم

فردی که شکایتی بر علیه او ثبت شود را متهم یا مجرم می گوییم. درحالی که از نظر قانونی میان این الفاظ تفاوت وجود داشته و می‌بایست هر لفظ را در جای خود به کار برد.

بررسی مظنون

اگر فرد شاکی یا شخصی که جرم روی او واقع می شود تعقیب مرتکب را بخواهد و شکایت انجام دهد، به فردی که علیه او شکایت شده است، متشاکی(مشتکی عنه) یا همان مظنون گفته می‌شود.

استعمال لفظ مظنون به جهت این است که شاکی ادعا کرده و هنوز ادعای وی به اثبات نرسیده است پس نمی‌توان صرفا با تکیه بر ادعای شاکی به افراد، عنوان مجرم را که دارای آثار حقوقی فراوانی می‌باشد نسبت داد.

اما در ادامه تحقیق و رسیدگی به شکایت شاکی، مظنون احضار شده و به وی تفهیم اتهام می‌شود. به عبارت دیگر وی در جریان موضوع شکایت قرار می‌گیرد. چنانچه مشخص گردد اتهام وارده متوجه مظنون می‌باشد، در این صورت متهم نامیده می شود.

متعاقب این اتفاق، متهم به حکم قانون دارای حقوقی از جمله حق سکوت، حق داشتن وکیل و … می‌گردد. البته این مطلب به معنای عدم امکان استفاده از وکیل دادگستری توسط مظنون نمی‌باشد. بلکه منظور حقی است که توسط مقام قضایی بایستی به اطلاع متهم برسد.

اما همان طور که متهم دارای حقوقی است، بازپرس نیز بعد از وارد دانستن موضوع اتهام و تلقی نمودن عنوان متهم بر فرد مظنون می‌بایست اقدام به صدور قرار تامین مناسب در خصوص متهم نماید.

اگر در نهایت فرد متهم شناخته شود، تحقیق و رسیدگی در مورد او آغاز می گردد و در صورتی که اثبات شود جرم فرد، عنوان مجرم استفاده می گردد.

در برخی جرائم، اثبات جرم به گونه‌ای است که تحقیقات مربوط به آن را می توان در غیاب متهم انجام داد و اثبات جرم نیز بعضا نیاز به حضور وی ندارد.